Demiryolu Tren İşletmelerinde Görev Yapan Makinistlerin İş Yükü Algılarının İncelenmesi

Sait BARDAKÇI; Raşit Ağzıtemiz

Yazarlar

Sait BARDAKÇI Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
Raşit Ağzıtemiz

Anahtar Kelimeler:

Demiryolu Tren İşletmesi- Makinist- İş Yükü Algıs

Özet

Çalışma hayatının ana unsurlarından olan iş yükü, yönetici tarafından verilmiş olan bir işin çalışan tarafından belli bir süre ve kalitede yerine getirilmesi gereken miktarı olarak tanımlanmaktadır. Yönetici tarafından verilen işin zorluk derecesi ve çalışanın iş kapasitesi, kişinin iş yükü algısını oluşturmaktadır. Bu çalışmada Demiryolu Tren İşletmelerinde görev yapan makinistlerin iş yükü algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Demiryolu Tren İşletmelerinde görev yapan 449 tren makinisti oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından oluşturulan kişisel bilgi formu ile Keleş Ay (2010) tarafından geliştirilen “İş Yükü Algısı Ölçeği” makinistlere uyarlanarak kullanılmıştır. Söz konusu ölçek tek boyut altında toplanan 9 maddeden oluşan 5’li Likert tipinde bir ölçektir. Verilerin analizinde Kolmogorov-Smirnov normallik testi, bağımsız örnekler t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. ANOVA sonucunda ortalaması farklılık gösteren grupların tespitinde ise Tukey çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre, işçi statüsünde çalışan makinistlerin iş yükü algılarının memur statüsünde çalışan makinistlere göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda eşi çalışan makinistlerin eşi çalışmayan makinistlere göre ve çocuk sahibi olan makinistlerin çocuk sahibi olmayan makinistlere göre iş yükü algılarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bir diğer bulguya göre, eğitim düzeyi daha yüksek olan ve lisans mezunu olan makinistlerin iş yükü algıları ön lisans mezunu olan makinistlere göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Makinistlerin iş yükü algılarının medeni durumlarına ve meslekteki çalışma sürelerine göre ise anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Referanslar

Akay, D., Dağdeviren M., Kurt M. (2003). Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3), 73-84.

Atik, E. (2015). Otel İşletmelerinde İş Yükü Algısı ve İş Yükünün İnsan Kaynakları Yönetiminde Kullanımı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi/Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Eskişehir.

Bingöl, E. (2018). Muhasebe Meslek Mensuplarının Aşırı İş Yükü, İş Stresi Ve İş Tükenmişliği Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.

Çelik, İ. (2007). Büro Çalışanlarının Maruz Kaldığı Risklerin ve Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara.

Çelikbaş, B. (2020). Yalnızlığa Çok Boyutlu Yaklaşım: Yalnızlık Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi/Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.

Dağdeviren, M., Eraslan, E., Kurt M. (2005). Çalışanların Toplam İş Yükü Seviyelerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Modeli ve Uygulaması. Gazi Üniversitesi Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Dergisi, 4, 517-515.

Efeoğlu, İ. E., Özgen, H. (2007). İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 237-254.

Erdem, H., Kalkın, G. (2015). Kamu Çalışanlarının Yaşadıkları İş Aile ve Aile İş Çatışmasının İş Tatminsizliğine Olan Etkisinde Örgütsel Sinizmin Aracılık Rolü. International Journal Of Social Science, 37, 351-369.

Erten, M. (2018). Bağımsız Denetçilerde Rol Belirsizliği, Rol Çatışması ve Algılanan İş Yükünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Göde, A. (2019). Hemşirelerin İş Yükü Algısının İş- Aile Çatışması Üzerine Etkisinin İncelenmesi: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.

Ildız Öğrüç, G. (2009). İnşaat Firmalarında Proje Müdürlerinin İş Yükü, İş Stresi, İş Tatmini ve Motivasyon İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi/Fen Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

İnan, İ. (2017). İş Yükü Algısı ve Kariyer Bağlılığının Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ömer Halis Demir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 184-198.

Jacobsen J. B. (2010). The Needs of Living. Department of Product Design. Norwegian University of Science and Technology, 1-7.

Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 1. Basım. Ankara: Nobel.

Kartal, M., Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik ve Geçerlik Analizleri. Ankara: Akademisyen.

Keleş Ay, F. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İş Yükü Algısı ve İş-Aile Çatışması. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.

Keser, A. (2006). Çağrı Merkezi Çalışanlarında İş Yükü Düzeyi ile İş Doyumu İş İlişkisinin Araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 100-119.

Korkmaz, Z. (2012). Yenidoğan Hemşirelerinde İş Analizi ve İş Yükü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.

Korkmazer, F., Aksoy, A. (2018). Sağlık Çalışanlarının İş Yükü Fazlalığı Algısının Yaşam Kalitesi ve İş- Aile Çatışması İle İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(12), 607-619 .

MYK. (2010). Tren Makinisti (Seviye 4). Mesleki Yeterlilik Kurumu: www.myk.gov.tr adresinden alındı.

Oğuz, R. B. (2019). Çağrı Merkezi Çalışanlarının İş Yükü-Tükenmişlik İlişkisinin Sosyo-demografik özelliklere Göre İncelenmesi ve İletişim Sektöründe Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.

Opak Yücel, B., Karadağ, M. (2018). Hemoroidektomi Sonrası Sıcak Su Oturma Banyosu veya Sıcak Duş Mu Etkili: Kanıtlar Hangi Düzeydedir?, Çukurova Medikal Journal, 43, 186-193.

Özdevecioğlu, M., Çakmak Doruk, N. (2009). Organizasyonlarda İş-Aile ve Aile- İş Çatışmalarının Çalışanların ve Yaşam Tatminleri Üzerindeki Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, 69- 99.

Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı.

Öztürk, M. A., Erdem, M. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin İş Yükü Algısı ile Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 926-958.

Özyolcu, E. (2015). Eğitim Yönetimi Temelinde Öğretmenlerin ve Yöneticilerin Aşırı İş Yükü, Tükenmişlik ve Sosyal Destek Durumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi/Yurtdışı Enstitü, Lefkoşa.

Patterson, R., McNamara, E., Tainio, M. et al. (2018). Sedentary Behaviour And Risk Of All-Cause, Cardiovascular And Cancer Mortality, And Incident Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Dose Response Meta-Analysis. Eur J Epidemiol, 33, 811–829.

Sözlü, S., Şanlıer, N. (2017). Sirkadiyen Ritim, Sağlık ve Beslenme İlişkisi. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 100-109.

Şahin, H. (2019). Çalışmaya Tutkunluk ve İş Yükünün İşte Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi:112 Acil Sağlık Hizmetleri Çalışanları Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi/İşletme Enstitüsü, Sakarya.

Şener, G. (2014). Karanlığın Hormonu: Melatonin. Marmara Pharmaceutical Journal, 14 (3), 112-120.

Şirin, S. M. (2019). Ağır İş Yükü ile İş-Aile Çatışması Arasındaki İlişki ve Bu İlişkide Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.

Torun, A., Ercan, S. N. (2006). Küçük İşletmelerde İş-Aile Çatışmaları, Çalışma Hayatından Duyulan Memnuniyet ve Firma Başarısıyla İlgili Algılar. 3. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi, Kültür Üniversitesi Yayınları, 58, 17-18.

Töngür, A. (2016). İş Yükü, Kişilerarası Çatışma ve Performans: Bankacılık Sektörünün Karşılaştırmalı Analizi. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 7 (13), 547-565.

Turgut, T. (2011). Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş Aile Çatışması ile İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25, 155-179.

Yılmaz, A., Ekici, S. (2003). Örgütsel Yaşamda Kamu Çalışanlarının Örgütsel Stres Kaynakları Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 31-58.