Anlık Satın Alma Davranışının Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi Üzerine Amprik Bir Araştırma: Düzce İli Örneği

Esra Küçüközcan; ismail Durak

Yazarlar

Esra Küçüközcan Düzce Üniversitesi
ismail Durak Düzce Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-8898-9639

Anahtar Kelimeler:

FoMO- Sosyal Medya Kullanımı- Anlık Satın Alma Davranışı

Özet

Öz

Bu araştırmada anlık satın alma davranışının sosyal medya kullanımı, FoMO ve çeşitli sosyo-demografik değişkenlerle arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırma Düzce ilinde yaşayan 18 yaş üstü bireyler üzerinde yürütülmüştür. Araştırma kapsamında anlık satın alma davranışı, sosyal medya kullanımı ve FoMO ölçeklerinin yanı sıra çeşitli sosyo-demografik değişkenler kullanılarak anket yöntemiyle veriler toplanmıştır. Veriler COVID-19 pandemi sürecinin devam etmesinden dolayı kolayda örnekleme yöntemiyle online olarak sosyal medya araçları yoluyla toplanmıştır. Araştırma kapsamında, 420 anket verisi toplanmış ve değerlendirmeye uygun bulunmuştur. Elde edilen verileri analiz etmek amacıyla frekans, faktör, güvenilirlik, korelasyon, çoklu regresyon, t testi, ANOVA ve ANCOVA testleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda, anlık satın alma davranışının araştırmada kullanılan değişkenlerle belli bir düzeyde ilişkili olduğu ve bunların bir kısmından etkilendiği saptanmıştır. Ayrıca, anlık satın alma davranışı ortalamalarının bireylerin mesleğine göre farklılık göstermemesine rağmen sosyal medya, FoMO ve meslek değişkenlerinin etkileşiminden etkilendiği sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Anlık Satın Alma Davranışı, Sosyal Medya Kullanımı, FoMO

Referanslar

Abel, J. P., Buff, C. L., Burr, S. A. (2016). Social Media and the Fear of Missing Out: Scale Development and Assessment. Journal of Business & Economics Research (JBER), 14(1), 33–44.

Ahmed, R. R., Streimikiene, D., Rolle, J.A., Duc, P. A. (2020). The COVID-19 Pandemic and the Antecedants for the Impulse Buying Behavior of US Citizens. Journal of Competitiveness, 12(3), 5–27.

Akın, A., Özbay, A., Baykut, İ. (2015). Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği'nin Türkçe Formu'nun geçerliği ve güvenirliği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 647-650.

Alan, A. K., Kabadayı, E. T.,Erişke, T. (2018). İletişimin Yeni Yüzü: Dijital Pazarlama ve Sosyal Medya Pazarlaması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 493-504.

Aydın, H. (2018). Sosyal Medya Trendi Olan FoMO’nun Pazarlama Alanında Kullanımı Üzerine Literatür Taraması . İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,1(1), 1-9.

Aydın, H. (2018). Sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusunun (FoMO) içgüdüsel alımlara etkisinin öz belirleme kuramı ile açıklanması. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(17), 415-426.

Aydin, D., Selvi,Y., Kandeger, A., Boysan, M. (2021) The relationship of consumers’ compulsive buying behavior with biological rhythm, impulsivity, and fear of missingout, Biological Rhythm Research, 52:10.

Biber, L. (2020). Sosyal Medya, FoMO ve Kuşaklararası Farklılaşma. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 9 (1) , 26-43.

Blackshaw, P., Nazzaro, M. (2006) Consumer Generated Media (CGM) 101: Word of Mouth in the Age of the Web-Fortified Consumer. New York: Nielsen Buzz Metrics.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.

Constantinides, E. (2014). Foundations Of Social Media Marketing. ProcediaSocial And Behavioral Sciences, 148, 40-57.

Çağlıyan, U., Işıklar, Z. E., Hassan, A. (2016). Üniversı̇te Öğrencı̇lerı̇nin Satın Alma Davranışlarında Sosyal Medya Reklamlarının Etkisı̇: Selçuk Üniversı̇tesi’nde Bir Araştırma. Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (11), 43-56.

Çopuroğlu, F. (2021). Tüketicilerin Sosyal Medya Kullanımı, FoMO ve Hedonik Tüketim Arasındaki İlişki. OPUS International Journal of Society Researches, 17 (37) , 4298-4326.

DePhillips. (2018). Social media dependency in relation to impulse buying of fashion products [WashingtonStateUniversity].https://rex.libraries.wsu.edu/discovery/delivery/01ALLIANCE_WSU:WSU/12338013380001842

Erciş, A. , Deligoz, K. , Mutlu, M. (2021). Öğrencilerin FoMO ve Plansız Satın Alma Davranışları Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35 (1) , 219-243.

Godey, B., Manthiou, A., Pederzoli, D., Rokka, J., Aiello, G., Donvito, R., Singh, R. (2016). Social Media Marketing Efforts Of Luxury Brands: Influence On Brand Equity And Consumer Behavior. Journal Of Business Research, 5833-5841.

Gödelek, E. , Akalın, F. (2008). “Anlık Alışveriş Ölçeği Geliştirmeye İlişkin Ön Çalışma”, 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, (s. 228-233). Nevşehir

Gökler, M. E., Aydin, R., Ünal, E., Metintaş, S. (2016). Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeğinin Türkçe Sürümünün Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Cilt. 17, 52-59.

Güven, A. (2021). Multidisipliner Bir Kavram Olarak “Fear Of Missing Out” (Fomo): Literatür Taraması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler EnstitüsüDergisi,18(48),99-124.

Hayran, C., Anik, L., Gurhan-Canli, Z. (2016). Exploring the Antecedents and Consumer Behavioral Consequences of. ACR North American Advances.

Hedges, H. (2014). Young children’s ‘working theories’: Building and connecting understandings. Journal of Early Childhood Research, 12(1), 35–49.

Hoşgör, H., Tütüncü. K., Hoşgör, D. G., Tandoğan, Ö. (2017). Üniversite Öğrencileri Arasında Sosyal Medyadaki Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Yaygınlığının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. International Journal Of Academic Value Studies, 213-223.

Jenkins-Guarnieri, M. A.,Wright, S. L.,Johnson, B. (2013). Development and validation of a social media use integration scale.

Kavak, B., Özkul, N. E., Tunçel, N. (2021). Gelişmeleri kaçırma korkusu (FoMO) nun sosyal medya temelli satın alma eğilimi üzerindeki etkisinde cinsiyetin düzenleyici rolü The Effect of FoMO on the social media based purchasing intention with the moderation of gender.

Kovan, A. , Ormancı, N. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medyadaki Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ile Sosyal Medya Bağımlılığı Arasındaki İlişki: COVID-19 Pandemi Örneği . Erciyes İletişim Dergisi , 4.

Li. L., Niu. Z., Mei. S., Griffiths. M. D., (2021). A network analysis approach to the relationship between fear of missing out (FoMO), smartphone addiction, and social networking site use among a sample of Chinese university students.

Mıhcı, C. , Gezgin, D. M. (2021). The relationship between teacher candidates' fear of missing out levels and behavior on social media . Journal of Educational Technology and Online Learning , ICETOL Special Issue , 854-863.

Odabaşı, Y., Barış, G. (2002). Tüketici Davranışı, İstanbul: MediaCat Akademi. Özdemir, O., Özdemir, P. G., Kadak, M. T., Nasıroğlu, S. (2012). Kişilik Gelişimi, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4), 566-589.

Öcel, Y. (2020). Sosyal medya kullanımı ile marka farkındalığı ve marka sadakati arasındaki ilişkinin irdelenmesi. Turkish Studies-Social Sciences, 15(2), 257-279.

Pamuk, M. (2021). Kovid 19 ile İlgili Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması . OPUS International Journal of Society Researches , Pandemi Özel Sayısı , 3310-3338 .

Patricia R. Hetz, Christi L. Dawson , Theresa A. Cullen (2015). Social Media Use and the Fear of Missing Out (FoMO) While Studying Abroad. Journal of Research on Technology in Education, 47:4, 259-272.

Przybylski, A. K., Murayama, K., Dehaan, C. R., Gladwell, V. (2013). Motivational, Emotional, And Behavioral Correlates Of Fear Of Missing Out. Computers İn Human Behavior, 29(4), 1841-1848

Psychology of Popular Media Culture, 2(1), 38-50 İşlek, M. S, (2012), Sosyal Medyanın Tüketici Davranışlarına Etkileri, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman: Yüksek Lisans Tezi.

Rook, D. W. (1987). The Buying Impulse. Journal of consumer research, 14(2), 189-199.

Rook, D. W., Fisher, R. J. (1995). Normative İnfluences On İmpulsive Buying Behavior. Journal of Consumer Research, 22(3), 305-313.

Sezerer Albayrak, E. (2021). Erasmus Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanımları Ve “Anı Kaçırma Korkusu” (FoMO).Aksaray İletişim Dergisi,3(1),105-130.

Syahniar, S., Maysitoh, M., Ifdil, I., Ardi, Z., Yendi, F. M., Rangka, I. B.,Churnia, E. (2018, November). Social media fear of missing out: Psychometrics evaluation based on Indonesian evidence. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1114, No. 1, p. 012095). IOP Publishing.

Şahin, E. , Çavuş, B. F. (2020). Sosyal Medya Algısı ve FoMO’nun Tüketici Satın Alma Davranışına Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,4(1),149-182.

Şenel, M.(2018). Farklı Kıtlık Mesajlarının Plansız Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi Ve FoMO (Fırsatları Kaçırma Korkusu)’Nun Aracı Rolü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük: Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,

Tunç-Aksan, A.,Akbay, S. E. (2019). Akıllı telefon bağımlılığı, eksik olma korkusu ve

ergenlerin sosyal medya bağımlılığının belirleyicileri olarak algılanan yetkinlik. Avrupa Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (2), 559-566.

Uzun, V. , Gözükara, E. , Bilgin, M. (2019). Bazı Sosyal Medya Değişkenleri Açısından Ergen Ve Genç Yetişkinlerin FoMO Düzeylerinin İncelenmesi . International Journal of Arts and Social Studies , 2 (2) , 43-59 .

Vural, Z., Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: ege üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yasar University, 5(20).