Türkiye Ekonomisi için 1980 Sonrasında Enflasyon ve Büyümenin İşsizlik Üzerindeki Etkileri: ARDL Yaklaşımı
The Effects of Inflation and Growth on Unemployment for the Turkish Economy After 1980: The ARDL Approach
Anahtar Kelimeler:
İşsizlik- Enflasyon- Ekonomik Büyüme- Küreselleşme- Sınır TestiÖzet
1980’li yıllarda Türkiye ekonomisi, dünyadaki eğilime paralel olarak liberalleşme ve küreselleşme sürecine girmiştir. Küreselleşme süreci çerçevesinde uygulanan iktisat politikaları, farklı ülkelerde farklı sonuçlar vermiştir. Türkiye’de 1980 ve 1990’lı yıllarda yüksek enflasyon olgusu kronik bir sorun haline gelmiştir. 2002 yılı sonrası düşme eğilimine giren enflasyon oranları, günümüzde tekrar yüksek düzeyde seyretmektedir. Büyüme oranları ise dalgalı bir seyir izlemiş ve özellikle finansal kriz dönemlerinde ekonomide daralmalar görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, 1980 sonrası Türkiye ekonomisi için enflasyon ve ekonomik büyüme oranlarının işsizlik üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Çalışmada ekonometrik yöntem olarak ARDL Sınır Testi kullanılmıştır. İşsizlik bağımlı değişken olarak ele alınırken enflasyon ve büyüme oranları bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda değişkenler arasında uzun dönem eşbütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Ayrıca uzun dönem katsayıları tahmin edilmiş, hem enflasyon hem de büyüme oranı değişkenine ilişkin parametre katsayıları negatif olarak elde edilmiştir. Bir başka ifadeyle negatif ilişki tespit edilmiştir. Kısa dönem analizinde ise hata düzeltme modeli kurulmuş ve modelden elde edilen sonuca göre kısa dönemde görülen sapmaların uzun dönemde ortadan kalktığı sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Apaydın, Ş. & Taşdoğan, C. (2019). Yapısal ve konjonktürel işsizlik çerçevesinde Okun Yasası üzerine bir gözlem. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(1), 61-76.
Arı, A. (2016). Türkiye’deki ekonomik büyüme ve işsizlik ilişkisinin analizi: yeni bir eşbütünleşme testi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 4(2), 57-67.
Aydın, A. (2021). Türkiye ekonomisinde ithal girdi bağımlılığının analizi, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12 (2) , 223-249, DOI: 10.54688/ayd.876593
Aykırı M. (2008). Ekonomik büyüme, enflasyon, işsizlik ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama (1980-2005). Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
Bedhaso, A. F. & Jayamohan, M. K. (2020). Nexus between economic growth, unemployment and ınflation in Ethiopia. Proceedings of the Seventeenth International Conference on the Ethiopian Economy, 85- 105.
Bhattarai, K. (2016). Unemployment– ınflation trade-offs in OECD countries. Economic Modelling, 58: 93–103.
Bayrak, M. & Kanca, O. C. (2013). Türkiye’de Phillips eğrisi üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8, 97-115.
Boratav, K. (2015). Türkiye iktisat tarihi, Ankara. İmge Kitabevi
Breusch, T.S. (1978), Testing for autocorrelation in dynamic linear models, Australian Economic Papers, 17, 334-355
Breusch, T.S. & Pagan, A. (1979), A simple test for heteroscedasticity and random coefficient variation, Econometrica, 47, 1287-1294
Brown, R., Durbin, J. & Evans, J. (1975), Techniques for testing the costancy of regression relationships over time, Journal of the Royal Statistical Society Series B, 37, 149-224
Caceres, L. R. (2014). Economic ıntegration and unemployment in Central America. The Journal of Developing Areas, 48(1), 43–60.
Caporale, G. M. & Skare, M. (2011). Employment growth, ınflation and output growth: was phillips right? evidince from a dynamic panel. Economics and Finance Working Paper Series.no:11-09, London: Brunel University.
Chicheke A. (2009). Monetary policy, inflation, unemployment and the philips curve in south africa. Department of Economic Faculty of Management and Commerce University of Fort Hare, 74-96.
Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin demokrasi tarihi (1950’ten günümüze). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Çil, N. (2018), Finansal ekonometri. Der Yayınları, İstanbul
Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979), Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
Dickey D.A. & Fuller W.A.(1981), Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), ss.1057 1072.
Enders, W. (2010). Applied econometric time series. Third Edition, Wiley, New York
Engle, R.F. & Granger,C.W.J. (1987). Cointegration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 55, 251‐76.
Feibel Bruce, J. (2003), Investment performance measurement, John Wiley and Sons
Friedman, M. (1977), Nobel lecture: ınflation and unemployment, The Journal of Politcal Economy, Vol. 85, No. 3, 451-472.
Godfrey, L. (1978), Testing for multiplicative heteroscedasticity, Journal of Econometrics, 8, 227-236
Godfrey, L. (1978), Testing against general autoregressive and moving average error models When the regressor includes lagged dependent variables, Econometrica, 46, 1293-1302
Göktaş Yılmaz, Ö. (2005). Türkiye ekonomisinde büyüme ile işsizlik oranları arasındaki nedensellik ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 63-76. http://eidergisi.istanbul.edu.tr/sayi2/iueis2m4.pdf
Gujarati, D.N. & Porter, D.C. (2018), Temel ekonometri, Çevirenler: Şenesen, Ü., Göktürk Şenesen, G., Literatür Yayıncılık, İstanbul.
Gül, E., Kamacı A. & Konya, S. (2012). Enflasyon ile işsizlik arasındaki nedensellik ilişkisinin test edilmesi: panel eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Internatıonal Conference on Eurasian Economies 2014. http://avekon.org/papers/861.pdf
Hepsağ, A. (2009). Türkiye’de enflasyon ile işsizlik arasındaki ilişkinin analizi: sınır testi yaklaşımı. İktisat Fakültesi Mecmuası, 59 (1), 169-190. http:// www.journals.istanbul.edu.tr/ iuifm/article/viewFile/1023006579/1023006103
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economics Dynamic and Control, 12(2-3), 231–254.
Kanca, A. G. O. C. (2012). Türkiye’de işsizlik ve iktisadi büyüme arasındaki nedenselliğin ampirik bir analizi . Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 1-18, Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4390/60351
Kepenek, Y. & Yentürk, N. (2001), Türkiye Ekonomisi (12. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi
Keynes, J. M. (1936 [2013]). The general theory of employment, ınterest and money, in: A. Robinson and D. Moggridge (ed.), The Collected Writings of John Maynard Keynes, vol. VII, Cambridge University Press, New York.
Kreishan, F. M. (2011), Economic growth and unemployment: an empirical analysis. Journal of Social Sciences. 7(2), 228-231.
Lee, J. & Strazicich, M.C. (2003), Minimum lagrange multiplier. Unit root test with two structural breaks. The Review of Economics and Statistics 85 (4), 1082-1089
Lee, J. & Strazicich, M.C. (2004), Minimum lagrange multiplier Unit root tests with one structural break, Appalachian State University Working Papers, 4/17, 1-15.
Lumsdaine, R. L. & Papell, D. H. (1997), Multiple trend breaks and the unit root hypothesis. The Review of Economics and Statistics. 79: 212-218.
Mucuk, M., Edirneligil A. & Gerçeker, M. (2017). The relationship between unemployment rate and economic growth: the case of Turkey. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 5(1), 1- 8
Narayan, P.K. & Popp, S. (2010), A new unit root test with two structural breaks in level and slope at unknown time. Journal of Applied Statistics, 37(9), 1425-1438.
Nelson, C. & Plosser, C. (1982), Trends and random walks in macroeconomic time series: Some evidence and implıcations. Journal of Monetary Economics, (10), 139-169
Okun, A.M. (1962), Potential gnp: ıts measurement and significance, reprinted as cowles foundation Paper, 190.
Paya, M. (1998), Para teorisi ve politikası, İstanbul, Filiz Kitabevi.
Perron, P. (1989). The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis. Econometrica 57:1361-1401.
Perron, P. (1997), Further evidence on breaking trend functions in macroeconomic variables, Journal of Econometrics, 80 (2), 355-385.
Pazarlıoğlu, M.V. & Çevik, E.İ. (2007). Ratchet model: 1939-2005 dönemi Türkiye uygulaması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 17-34.
Pesaran, M. H. & Shin, Y. (1995) An autoregressive distributed lag modelling Approach to cointegration analysis. In S. Strom, A. Holly, A. Diamond (eds), Centennial Volume of RagnerFrisch, Cambridge UniversityPress
Pesaran, M.H., Shin, Y. & Smith, R.J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16, pp.289- 326.
Phillips, A. W. (1958). The relation between unemployment and the rate of change of money wage rates in the united kingdom, 1861–1957, Economica, London School of Economics and Political Science, vol. 25(100), pages 283-299, November
Phillips, P.C. & Perron, P. (1988), Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), ss.335 346.
Quattara, B. (2004), Foreign aid and fiscal policy in Senegal, Manchester, Mimeo University of Manchester.
Ramsey, J.B. (1969), Tests for specification errors in classical linear least squares regression analysis, Journal of the Royal Statistical Society B 31, 350-371.
Şentürk, M. & Akbaş, Y. E. (2014). İşsizlik-enflasyon ve ekonomik büyüme arasındaki karşılıklı ilişkinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği, Journal of Yasar University, 9, 5820-5832.
TÜİK (2013), İstatistik göstergeler, 1923-2012, Ankara,TÜİK Yayınları
TÜİK (2022), GSYH zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranları, Erişim tarihi: 15 Ocak 2023, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=ulusal-hesaplar-113&dil=1
TÜİK (2023), Tüketici fiyat endeksi, Erişim tarihi: 2 Ocak 2023, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=enflasyon-ve-fiyat-106&dil=1
TÜİK (2023), Temel işgücü göstergeleri, Erişim tarihi: 15 Ocak 2023, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=istihdam-issizlik-ve-ucret-108&dil=1
Uslu, H. (2020). İstihdam yaratmayan ekonomik büyüme: Türkiye için Okun Yasası çerçevesinde ekonometrik bir analiz, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 101-126
Uysal, D. & Savaş, E. (2003). Enflasyon ile işsizlik oranı arasındaki ilişki ve Türkiye örneği (1980-2002). Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6, 35-47.
Walterkirshen E.(1999). The relationship between growth, employement and unemployement in EU. Austrian Institute of Economic Research, 1-9.
Yıldız, N.,Akduğan, U. & Taşdemir, D. (2017). Relationship of the economic growth and unemployment: an empirical assessment of Okun’s law for Turkey. International Refereed Academic Social Sciences Journal. 25, 61-74.
Yılmaz, G. Ö. (2005), Türkiye ekonomisinde büyüme ile işsizlik oranları arasındaki nedensellik ilişkisi. İstanbul Üniversitesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, 11-29.
Zagler, M. (2003). A vector correction model of economic growth and unemployment in major European countriesand an analysis of Okun's law, Applied Econometricsand International Development. 3(3), 93-118.
Zivot, E. & Andrews, D. (1992), Further evidence on the great crash, The oil-price shock and the unit-Root Hypothesis. Journal of Business Economic Statistics. 10(3): 251- 270
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Sosyal Bilimlerde Nicel Araştırmalar Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Telif hakkı hakkında
Sosyal Bilimlerde Nicel Araştırmalar Dergisi 